NEOS
Circulair
9
producten van vroeger zijn gemakke-
lijker te repareren dan de nieuwe en
gaan langer mee. Vandaag zijn er heel
wat goedkopere, minder kwalitatieve
producten op de markt die je nau-
welijks nog kunt demonteren. Als ze
willen groeien hebben producenten
er immers baat bij dat producten snel
beschadigd raken of verouderen. Ge-
lukkig ontdekken bedrijven dat ze ook
klanten kunnen winnen met diensten
in plaats van nieuwe spullen, wat past
binnen het circulaire gedachtegoed.
Zo verhuurt Philips licht aan bedrijven
in plaats van lampen te verkopen en
experimenteert Ikea met verhuren van
meubels. Daardoor ga je naar meer
kwalitatieve producten die minder
grondstoffen nodig hebben, waardoor
er minder afval is. Wij wijzen erop dat
kwaliteit belangrijker is dan kwantiteit.
En we vragen om goed na te denken
over een aankoop. Moet je iets perse
zelf bezitten of kan je het ook lenen?
De deeleconomie groeit, denk maar
aan auto’s die gemiddeld 23 uur per
dag stilstaan, boormachines die min-
der dan 10 minuten per jaar worden
gebruikt en ook tuingereedschap ligt
veel vaker in het berghok dan dat het
wordt gebruikt. Als je daarover ratio-
neel nadenkt is dat een enorme ver-
spilling van energie en materiaal.’
Naast delen, is ook
‘ontspullen’ een nieuwe
trend.
Barbara Janssens: ‘Op een bepaald
moment heb je zoveel spullen in
huis dat je zelfs niet meer weet
welke, en de meerderheid daarvan
wordt niet gebruikt. Ontspullen is
bedoeld om de goederen die jij niet
meer gebruikt maar die wel nog van
degelijke kwaliteit zijn, te geven of
verkopen aan mensen die deze nog
wel kunnen gebruiken zoals mensen
in kansarmoede, vluchtelingen, stu-
denten of jeugdverenigingen. Mooi
meegenomen is dat je door te ont-
spullen meer rust creëe rt in je eigen
leven. Ontspullen is echt hip. Er zijn
intussen talloze boeken en tv-pro-
gramma’s met tips om efficiënt te
ontspullen.’
Het zijn vaak gewone
burgers die met concre-
te initiatieven starten.
Barbara Janssens: ‘Heel wat bur-
gers willen inderdaad graag zelf de
handen uit de mouwen steken. De
zogenaamde burgerinitiatieven zijn
losse
samenwerkingsverbanden
getrokken door burgers rond een
maatschappelijke uitdaging. Mensen
zetten zich in voor een duurzame
toekomst en werken rond milieu,
mobiliteit of voedselverspilling, bij-
voorbeeld via collectieve moestui-
nen. Ook de bekende Repair Cafés
zijn een burgerinitiatief. In een Re-
pair Café kan je een product dat niet
meer werkt, laten repareren door
een deskundige vrijwilliger of samen
je product herstellen. Vandaag vin-
den er in Vlaanderen wekelijks een
tiental Repair Cafés plaats. Het zijn
vooral kledij, fietsen, huishoudtoe-
stellen, computers en meubels die
op zo’n Repair Café onder handen
worden genomen. Mensen vereni-
gen zich rond deze thema’s omdat
ze echt iedereen aanbelangen en
dus los staan van partijpolitiek. Wij
stimuleren mensen om zelf initia-
tieven te organiseren in hun buurt.
Nog een voorbeeld is de Babytheek,
een uitleendienst voor babyspullen
net zoals de gewone bibliotheek
voor boeken. Deze initiatieven wor-
den getrokken door mensen van
verschillende leeftijden en zijn dus
vaak intergenerationeel en buurtge-
bonden.’
Op welke manier kun-
nen senioren hun steen-
tje bijdragen?
Barbara Janssens: ‘Ook senioren ma-
ken zich zorgen over de toekomst
en kunnen een grote rol spelen.
Repair Cafés bijvoorbeeld trekken
veel senioren aan omdat zij vaak de
kennis en vaardigheden hebben om
producten te herstellen. Ze kunnen
deze kennis doorgeven aan de vol-
gende generaties en zo producten
langer in leven houden. Er zit heel
veel potentieel bij gepensioneerden
dat we absoluut moeten gebruiken.
Daarnaast wonen senioren vaak nog
in grote huizen met veel spullen die
ze niet meer gebruiken, maar die
wel nog kwalitatief goed zijn. Door
te ontspullen kunnen zij meteen
een grote bijdrage leveren. Ik denk
bijvoorbeeld aan het boek ‘Oprui-
men voor je doodgaat’ van Marga-
retha Magnusson, nu niet meteen
een leuk klinkende titel (lacht) maar
wel effectief. Het is een Zweeds ge-
bruik om je materiële bezittingen te
ordenen maar ook een ritueel dat
je helpt om te reflecteren op je le-
ven. Tegelijk denken senioren ook
vaker over alternatieve manieren
van wonen zoals kangoeroewonin-
gen, wat meteen oplossingen biedt
voor zorg en vereenzaming. Senio-
ren kunnen een grote rol spelen in
het overbrengen van respect voor
materiaal, kennis en vaardigheden.
Zorg dragen voor producten doet
de oudere generatie veel meer en
ze kunnen deze liefde voor materi-
aal doorgeven.
Tot slot, een tip voor
iedereen: denk goed
na voor je iemand
een geschenk koopt.
Je kan altijd een be-
levenis cadeau doen
zoals bijvoorbeeld
een uitstap met de
kleinkinderen. Dat is
veel waardevoller.
Consuminderen en circulair denken
staan dus niet zo ver van ons bed.
Iedereen kan in het dagelijks leven
al veel doen. En besef: de zorg voor
jezelf is ook de zorg voor de planeet
en de zorg voor de ander’.
