NEOS
Uitdaging
8
Wie gaat financieel opdraaien voor
die vergrijzende maatschappij?
Schyvinck:
‘In 2018 verlieten meer
mensen de werkvloer dan er in-
stroomden. Ook dat is historisch ge-
zien spectaculair. Mensen vragen zich
af of dat betaalbaar is. Maar de vraag
is niet of dit betaalbaar is, wel of er
iemand wil voor betalen. Als de jon-
geren ons pensioen niet meer willen
betalen, dàn is er een probleem. De
reactie van ouderen is vaak ‘maar ik
heb daar toch voor betaald’. De reali-
teit is dat iemand die 40 jaar gewerkt
heeft en sociale bijdragen heeft be-
taald én lang leeft, uiteindelijk meer
uit het systeem zal halen dan hij erin
gestopt heeft. En leg dat maar eens
uit aan je kleinkinderen. We moeten
dus zeker opletten dat we geen ge-
neratieproblemen creëren. Klimaat-
opwarming is een terechte bezorgd-
heid maar het geld dat je nodig hebt
om de vergrijzing op te vangen, ligt
veel hoger dan om de klimaatpro-
blematiek aan te pakken. En wat dat
kostenplaatje betreft, in Amerika is
berekend dat als de economische
waarde van alle 50-plussers apart
geteld wordt, dit de derde grootste
economie van de wereld zou zijn. Er
zit heel wat economisch potentieel
bij 50-plussers dat nog niet ontdekt
is door de marketeers.’
De definitie van oud zijn mag daar-
om op de schop voor jou. En daar-
mee ook de pensioenleeftijd.
Schyvinck:
‘We zitten vast in een
oude definitie van oud. We zijn niet
oud zoals onze ouders oud waren en
toch blijven we in dezelfde leeftijds-
categorieën denken terwijl we ons
veel jonger voelen en er elk decenni-
um gewoon twee jaar bijkrijgen. Dat
we langer zullen moeten werken, is
dus de logica zelf. Het pensioen zo-
als het door Von Bismarck eind 19e
eeuw in het leven werd geroepen,
was een verzekering voor mensen
die absoluut niet meer konden wer-
ken, vanaf hun 70ste ongeveer. Uit-
eindelijk is dat pensioen genoemd
en werd de leeftijd op 65 gelegd.
Maar de levensverwachting lag toen
op 47 jaar. Het was dus enkel voor
de uitzondering op de uitzonderin-
gen. Als we dit doortrekken naar
vandaag, met een levensverwach-
ting van 85, zou de pensioenleeftijd
op 115 moeten liggen. We hebben de
logica gewoon omgekeerd. We gaan
dus langer moeten werken maar dat
zal alleen lukken als we ook ànders
gaan werken. Vandaag studeren we
zo’n 20 à 25 jaar, we werken er 40 à
45 en dan kunnen we gaan rusten.
Studeren wordt beschouwd als een
investering die we daarna econo-
misch rendabiliseren en intussen
sparen we om de rest van ons leven,
met ons pensioen, toe te komen.
Een onhoudbaar model’
Bovendien komt er elke tien jaar
twee jaar bij onze levens-
verwachting.
Schyvinck:
‘En wat hebben we
daarmee gedaan? We hebben die
gewoon achteraan geplaatst, het is
een ‘langleven-bonus’. Maar is dat
wel een zinvolle manier om daar
mee om te gaan? Men heeft ooit
een experiment gedaan. Als je die
twee jaar uitrekent per dag, komt
dat neer op zo’n vier uur extra leven
per dag. Men vroeg studenten wat
ze er mee zouden doen. Het resul-
taat was verrassend. Men had ver-
wacht, naar analogie met de lang-
leven-bonus, dat ze die op het einde
van de dag zouden plaatsen en vier
uur langer uitgaan. In realiteit wil-
den ze een beetje langer slapen, een
beetje meer studeren en wat lan-
ger uitgaan. Het werd dus netjes
verdeeld over die dag. Zo zouden
wij ook met die extra tijd moeten
omgaan en deze gebruiken tijdens
ons leven in plaats van die gewoon
achteraan bij te plakken. Ons tradi-
tionele model van studeren-wer-
ken-rusten zal uitsterven. We zien
de eerste tekenen al bij jongeren
die voor of tijdens hun beroepscar-
rière een sabbatjaar nemen, in het
buitenland een taal meepikken en
iets helemaal anders doen dan waar
ze voor gestudeerd hebben. Of ze
starten een bedrijfje vanachter hun
PC op. Ze stappen op een andere
manier in hun werkfase en zullen
waarschijnlijk meerdere werkgevers
Omring je niet alleen met
mensen die je gelijk geven
maar ook met mensen die
je uit je comfortzone halen
en die de dingen
anders aanpakken
‘De vraag is niet of de vergrijzing
betaalbaar is maar of er iemand voor
wil
betalen’
Voor Bismarck, de uitvinder
van het moderne pensioen,
was dat de uitzondering.
Als we dit doortrekken naar
vandaag zou de pensioen-
leeftijd op 115 moeten liggen
