Verslag van de voordracht  “De kracht van rechtvaardigheid” door Jan Nolf (22/11/2022)

“Vrouwe Justitia” wordt beschouwd als hét symbool voor rechtvaardigheid. Ze wordt doorgaans afgebeeld als een geblinddoekte figuur met in haar rechterhand een zwaard en in haar linkerhand een weegschaal. Haar blinddoek staat voor een onpartijdige rechtspraak waarbij iedereen een gelijke behandeling krijgt. De weegschaal symboliseert het zorgvuldig afwegen van feiten, omstandigheden, argumenten, stukken en bewijzen. Het zwaard visualiseert de macht en de bevoegdheid om te mogen oordelen alsook een vonnis te vellen. Maar klopt deze allegorische voorstelling van het recht met de realiteit? Het bestuur nodigde een expert uit met een rijke ervaring en veel gedrevenheid. Jan Nolf studeerde rechten en criminologie aan de UGent en werkte 10 jaar als advocaat. Nadien vervulde hij gedurende 25 jaar de functie van vrederechter van het kanton Roeselare, ook was hij er enige tijd politierechter. Eind augustus 2011 ging hij in vervroegd pensioen uit ontevredenheid met het systeem. Daarna ontpopte hij zich als justitiewatcher, de luis in de pels van de rechterlijke macht. Hij kreeg zelfs het predicaat “Een gevaar voor justitie”. Momenteel is hij columnist voor verschillende kranten en tijdschriften, radiorechter bij “De Inspecteur“ op Radio 2 en schreef diverse boeken. De spreker startte zijn lezing met uitleg over het belang van een voorzorgvolmacht voor senioren. In een dergelijk document regelt een bekwaam persoon wie zijn financiële belangen en wensen omtrent verblijf, verzorging en welzijn zal waarnemen voor het geval hij feitelijk wilsonbekwaam wordt. Nadien schetste hij een beeld van de meestal onbekende, maar vaak ouderwetse werkwijzen van het gerechtsapparaat waar de financiële middelen niet altijd accuraat worden ingezet. Hij staafde zijn betoog aan de hand van een aantal beruchte assisenzaken waarin magistraten serieuze blunders maakten. Voorts benadrukte hij dat hij voor zijn pensionering de allermooiste opdracht had binnen justitie omdat je als vrederechter helemaal los zit van structuren en hiërarchie en die functie dan helemaal persoonlijk kan invullen. Rechter zijn vraagt trouwens veel kwaliteiten tegelijk: je moet technisch onderlegd zijn, je moet rechtvaardig zijn en altijd oog hebben voor menselijke dimensie. De vrederechter is de rechter die het dichtst bij de burger staat omdat hij een rol speelt in heel veel aspecten van het dagelijkse leven van de burger, van in de wieg tot in het graf. Hij probeert een antwoord op mensenmaat te geven in overleg met de partijen. Hij zet vooral in op verzoening en minnelijke schikking omdat dit vaak de interessantste oplossingen zijn voor iedereen. Het is gratis, verloopt zonder formaliteiten en de partijen besparen zich een dure en tijdrovende procedure. Na een aantal jaren praktijkervaring kwam vrederechter Nolf tot de conclusie dat hij de armoede in de samenleving aan het vergroten was en dat justitie zodoende armoede aan armoede toevoegt. Een niet betaalde rekening wordt via de klassieke procedure op het einde van het vonnis minstens verdrievoudigd. Bij een minnelijke schikking heb je geen extra kosten van een incassobureau, advocaat of rolrechten. Je bespaart de mensen veel geld en justitie tijd wat de gerechtelijke achterstand ten goede komt. Hij trachtte die soort justitie door te drukken wat duidelijk bleek uit de voorgelegde statistieken. Zijn vrederechterschap heeft hem blijkbaar als mens ingrijpend veranderd.

Christine Vandekerckhove, verslaggever, en René Schoenmaekers, clubfotograaf