NEOS
interview
10
I
k kijk heel graag naar de graffi-
ti die de studenten hier op de
bankjes achterlaten’ steekt Na-
dia Sels van wal in een aula van de
Gentse faculteit Letteren & Wijsbe-
geerte. ‘Van de Romeinen zijn ook
relatief veel inscripties en graffiti
bewaard gebleven. Graffiti zijn zoals
mythes: ze zijn nooit ‘af’, voortdu-
rend in verandering. Iedereen kan
er steeds iets aan toevoegen of een
stukje van weghalen maar ‘het col-
lectief’ bepaalt uiteindelijk wat be-
houden blijft.
Waar of niet waar?
Als kind las haar zus haar iedere dag
verhaaltjes voor, en vader Sels, een
folklorist, gaf haar de Kempense
volksverhalen met de paplepel mee.
’Ik herinner me een heerlijke nacht
waarin ik met mijn ouders over de
heide liep. Mijn vader vertelde me
dat de lichtjes in de verte volgens
een oud verhaal de zielen waren van
ongedoopte kinderen. Je mocht ze
vooral niet wenken, want dan zou-
den ze weleens kunnen denken dat
je ze wilde dopen en in een razen-
de, dodelijke vaart op je afstormen.
Waarop ik, heel onopvallend, heel
even achterbleef, en met een bon-
zend hart in de keel met één klein
vingertje in de lucht wenkte om te
zien of ze dichterbij kwamen. En
het vervolgens meteen op een lo-
pen zette. Oké, mijn vader deed op
dat moment de waarheid geweld
aan maar dat is bijzaak. Wat ik op
dat moment leerde over mijn per-
soonlijke drijfveren, en over de be-
trouwbaarheid van de wereld en van
wat mensen vertellen, da’s een veel
grotere waarheid. En achteraf bleek
dat die dwaallichten wel degelijk be-
staan, al verschenen ze op andere
manieren.
Veel mensen van mijn generatie wil-
len hun kind niet meer voorliegen
dat Sinterklaas bestaat, omdat ze zo
leren dat hun ouders niet te vertrou-
wen zijn. Ik zeg: precies daarommoet
je het hen wél leren. ’t Is een prach-
tige oefening in de waarheid en on-
waarheid van verhalen. En knipoog
maar eens ergens halverwege.’
Dus of verhalen nu waar zijn of
niet, je moet ze gewoon vertellen?
‘Inderdaad, het gaat erom dat je sa-
men in de beleving zit. Verhalen ver-
tellen was voor mij als kind de meest
liefdevolle uiting. Het heeft met ver-
bondenheid, met liefde te maken, en
met mentale vrijheid. Psychologen
vertellen je dat je blij moet zijn op
de dag dat je kind of kleinkind zijn
‘
Vandaag lijken de oude mythes over helden en goden vaak absurd.
Hoe zijn deze eeuwenoude verhalen ontstaan en welke kracht gaat
er nu nog van uit?
Nadia Sels, professor mythologie aan de UGent
,
neemt ons mee in het mythisch denken. ‘De werkelijkheid is heel
chaotisch, en onze hersenen moeten orde scheppen in die chaos.
Dat doen ze door verhalen te vertellen. Een gesprek over hoe we
via fictie tot waarheid komen, en over de verbindende kracht van
verhalen.
Ann Venneman
Banden smeden
doe je door
elkaar verhalen
te vertellen
Foto: Luk Collet
