NEOS
Interview
16
heid zouden spreken. Soms moet er
ook gelogen worden. Neem nu de
inval in Normandië om een einde te
maken aan de tweede wereldoorlog.
Er werd zelfs zo goed gelogen dat
Hitler tot het laatste moment dacht
dat de invasie in Normandië een af-
leidingsmanoevre was voor de ech-
te invasie in Calais. En Churchill hield
de strijdlust hoog door te stellen
dat er geld genoeg was, terwijl er
nauwelijks een penny over was. Hij
deed dat om te verhinderen dat er
stemmen zouden opgaan om het
toch maar op een akkoordje met
Hitler te gooien.
In persoonlijke relaties is de idea-
le wereld natuurlijk dat je niet liegt
maar de ideale wereld is van een
andere wereld en dus wordt er, in
het belang van de relatie, wel eens
gelogen...’
Het non-verbale gedrag lijkt cruci-
aal om leugenaars te ontmaskeren
Guido De Ville:
‘Klopt. En dat kan
je maar ontdekken door iemand
heel goed te observeren, door hem
heel veel bezig te zien. Op het vlak
van persoonlijke relaties zit daar
zelfs een paradox in. We zijn zo vaak
bij iemand in de buurt, dat we niet
opmerken dat die eigenlijk aan het
liegen is. Iedereen in de buurt wist
het al, maar jij bent de laatste om
het bedrog op te merken. Dat kan
dan weer te maken hebben met het
feit dat men de waarheid niet on-
der ogen wil zien. Onze hersenen
zitten blijkbaar zo in elkaar. Je ziet
dat bijvoorbeeld ook bij incestza-
ken waarbij wij vermoeden dat de
vrouw en moeder van het kind het
wel geweten moet hebben. Maar je
weet het dus nooit zeker. De neus
van Pinokkio bestaat niet en ook de
leugendetector is niet onfeilbaar.
Wij noemen dat trouwens geen leu-
gendetector. Het is een polygraaf-
test die een aantal fysiologische re-
acties detecteert (zweten, snellere
hartklop of ademhaling) die kunnen
wijzen op een zekere stress, te wijten
aan de angst om betrapt te worden
en een schuldbewustzijn omdat we
liegen. Het non verbale gedrag blijft
dus de beste voorspeller. Wijzigt het
gedrag? Dan zit je waarschijnlijk op
het goede spoor. Daarom praten
speurders eerst lang over koetjes en
kalfjes om vertrouwen te wekken en
de verdachte te observeren. Niets
bedreigends. Je noteert hoe hij zich
gedraagt in normale omstandighe-
den. En als je daar dan verschillen-
de kleine wijzigingen in constateert
dan scheelt er vaak iets. Maar let
zeker op met clichés zoals ‘hij keek
weg toen hij dat vertelde’ want het
zou net kunnen dat die persoon dat
cliché gebruikt en je dus recht in de
ogen zal kijken als hij je een leugen
op de mouw spelt.’
Bestaat de perfecte leugenaar?
Guido De Ville:
‘Er wordt, o. a. door
politici, veel gebruik gemaakt van
trucjes om de waarheid geweld aan
te doen. De vraag herhalen om tijd
te kopen bijvoorbeeld of oefenen
om het non-verbaal gedrag onder
controle te houden. Maar alleen
de echte psychopaat slaagt erin
non-verbaal gedrag lang onder con-
trole te houden en de leugendetec-
tor te omzeilen. Dat is heel simpel
omdat hij geen geweten heeft, geen
schuldbesef, angst of wroeging kent.
Ik verhoorde hen graag omdat zij
een grote uitdaging vormen, dat
doorbreekt de sleur. Soms weet je
niet dat er een psychopaat voor
jou zit. Ze zijn vaak charmant, kun-
nen het goed uitleggen, zien er niet
slecht uit en hebben een snel denk-
vermogen.’
In je nieuwste boek heb je het over
twee soorten psychopaten
Guido De Ville:
‘Je hebt de meest
tot de verbeelding sprekende psy-
chopaten, de lustmoordenaars of
agressieve psychopaten, en daar-
naast heb je de ‘geïntegreerde’ psy-
chopaten. Die doen het vaak goed in
de politiek of bij grote ondernemin-
gen omdat ze geen sociale gevoe-
lens hebben, maar wel een enorme
machtshonger en carrière maken
door figuurlijk over lijken te gaan.
Vandaar de dubbelzinnige titel van
het boek. Het gebrek aan wroeging
en geweten is wel hetzelfde. Je kan
dus evengoed getrouwd zijn met
een psychopaat zonder dat je moet
bang zijn dat die aan het moorden
slaat.’
In het boek staat een foto van
Trump? Wat wil je daarmee zeggen?
Guido De Ville:
‘Trump heeft zeker
een aantal kenmerken van een psy-
chopaat maar of hij er echt een is,
weet ik niet. Iedere psychopaat is
een narcist en dat is Trump zeker
maar niet iedere narcist is een psy-
chopaat. Het goede nieuws is dat in
onze Westerse wereld democratie-
en in staat zijn een psychopaat te-
gen te houden. In totalitaire regimes
is dat niet het geval. Denk maar aan
Stalin, Pol Pot of Hitler. Als psycho-
paten elkaar zouden tegenkomen,
dan herkennen ze elkaar maar ze
zullen niet overeenkomen want ze
willen allebei in het zonlicht staan.’
Foto: Luk Collet
Guido De Ville (°1951) was chef
van de afdeling Jeugd en Zeden
bij de Gerechtelijke Politie en lesgever
in verhoortechnieken. Zijn boeken
zijn nog steeds verkrijgbaar en voor
Neos-clubs geeft hij graag lezingen.
Info?
