NEOS
Interview
13
zijn. Die verhalen vind je in kunst,
antropologie, mythologie, literatuur,
theater…
Het verhaal van
Sherazade
, de
vertelster van de verhalen uit Dui-
zend-en-een-nacht, illustreert dit
prachtig: het gaat over een bedro-
gen sultan die niet meer in staat is
om lief te hebben, hij kan geen band
opbouwen. Hij kiest telkens een
nieuwe bruid voor één nacht die hij
‘s ochtends doodt. Op een dag gaat
Sherazade naar hem toe. Zij kan
prachtig en boeiend vertellen, haar
verhaal is eigenlijk nooit af, en hij wil
altijd maar méér van haar weten.
Hun relatie blijft maar doorgaan en
groeien, totdat ze kinderen hebben
samen. Ze leren van elkaar houden,
hij is van zijn waanzin af, en wil haar
niet meer doden. Dus: zo lang er
verteld wordt, is er leven. Zolang er
verhalen, liefst zonder een eind, op-
nieuw en opnieuw verteld worden,
hebben mensen een band. Op het
moment dat er een verhaal komt
waarachter een punt staat, dan is
het dood.
Het is de taak van antropologen,
kunsthistorici en kunstenaars om ver-
halen verder te vertellen maar even
belangrijk zijn de verhalen aan de
café-toog of in het verenigingsleven.’
Inderdaad. Ook bij Neos schrijven
wij samen een verhaal en maken
we herinneringen.
‘Mythe hangt altijd samen met rite
of een ervaring die mensen samen
delen: samen op processie gaan,
een offer brengen, iets vieren, een
goed doel steunen, iets doen wat
die gemeenschap samensmeedt.
Tegelijkertijd wordt die handeling
betekenisvol door de verhalen die
erover verteld worden.
Neos
heeft
het equivalent van mythes en rites:
je hebt een plaats waar je samen-
komt en samen dingen doet, en
waar je verhalen creëert. De cluble-
den delen een emotionele en gees-
telijke realiteit. En ze zijn ten volle
mensen voor elkaar. Jullie delen een
collectieve cultuur.’
Naar een nieuwe
oer-verbeelding van
de mensheid
Is het daarom zo moeilijk om een
band te voelen met mensen met
wie we niet dezelfde verhalen, cul-
tuur en achtergronden delen?
‘Ja, en het is dan ook geen toeval
dat sommige wetenschappers te-
rug op zoek gaan naar een gedeelde
‘oer-verbeelding’ van de mensheid.
Op wereldschaal worden we één
globale monocultuur: het is cruciaal
om enerzijds alle verhalen samen
te brengen en die anderzijds in hun
recht te laten en te respecteren.
Dat is de uitdaging waar we nu voor
staan. We moeten onderzoeken
welke verhalen en verbeeldingen wij
gemeenschappelijk belangrijk vin-
den, welke waarden we samen gaan
delen, hoe we elkaars verhalen leren
kennen én respecteren.’
Kunnen ouderen helpen?
Welke positie nemen ze in
in de mythologie?
‘Senioren zijn in de mythologie vaak
verbonden aan wijsheid en – mis-
schien verbazend – aan een gezon-
de, vitale tegendraadsheid. Maar het
meest voorkomende thema in de
mythologie - ouderdom en dood
– wordt in onze eigen moderne my-
thologie compleet onder de mat
geveegd. Vooral voor jongeren is
het jammer dat de derde levensfa-
se weggedrongen wordt. Ouderen
hebben vaak al een verhaal gevon-
den om ouderdom en dood voor
zichzelf betekenisvol te maken maar
veel jongeren zijn doodsbang voor
het dessert van het leven, dat naast
de nodige bitterheid ook zoet kan
zijn. Ze hebben nauwelijks verhalen
ter beschikking om ernaartoe te
leven, wat ze toch allemaal moe-
ten doen als ze een idee van hun
levensloop willen vormen. De bevol-
kingsgroep senioren - mensen die al
een heel stuk leven achter de kiezen
hebben en nog heel vitaal en actief
zijn - heeft doorheen de geschiede-
nis nooit bestaan. Daar komen dus
zeker nieuwe verhalen en culturele
patronen uit voort. Die zullen ge-
maakt worden door senioren, zoals
bij Neos. Er is al veel gepasseerd, en
toch staan er nog heel wat levensja-
ren klaar. Wat kan er nog in die fase?
Zij hebben een overzicht over het
leven. Ze hebben nog heel veel vrij-
heid en ruimte om nieuwe levens-
verhalen te schrijven. En die hebben
we nodig!’
Professor Nadia Sels (37)
studeerde klassieke talen en
literatuur. Ze doceert mythologie
en oud Grieks aan de UGent,
en geeft kunstgeschiedenis
aan de PXL-Mad School of Arts
in Hasselt.
Voor de Canvas-reeks ‘Wereld-
beeld’ beantwoordde ze Grote
Vragen. De filmpjes terugkijken
kan via
Voor mij is een mens
een wezen dat zichzelf
voortdurend aan
het vertellen is.
En het verhaal is nooit af.
Het moment dat het af is,
ben je dood.
Tot dan is het
een levend verhaal
We moeten naar
een wereldverbeelding
waarin eenheid
gecreëerd wordt
én tegelijk tegenstellingen
kunnen blijven bestaan
