NEOS
Interview
41
worden mensen dit snel kotsbeu. Ze
willen van betekenis zijn voor iets of
iemand! Dit gaat door tot op zeer
hoge leeftijd ook al krimpt je levens-
sfeer in.’
Jong senioren – zoals veel leden
van Neos – worden ‘de sandwich-
generatie’ genoemd. Ze zitten vaak
geklemd tussen de zorg voor hun
ouders en voor hun kleinkinderen.
Heb je tips voor hen?
‘Ik kom heel vaak bij lokale afdelin-
gen van Neos en andere senioren-
verenigingen. Ik vertel hen dan altijd
dat we niet alle 50-plussers over
dezelfde kam kunnen scheren en
koppel dat aan de generatietheorie
van Henk Becker, een Nederlandse
generatiesocioloog. Die maakt een
onderscheid tussen de vooroorlog-
se generatie ( geboren tussen 1910
en 1929), de stille generatie geboren
tussen 1930 en 1945, de protestge-
neratie (of sandwichgeneratie of
babyboomgeneratie, geboren tus-
sen 1946 en 1954) en de verloren
generatie (of generatie X, geboren
tussen 1955 en 1970). En wat blijkt?
De vier generaties ouderen zijn alle-
maal in meerdere of mindere mate
lid van de club.’
Driedubbele Big Mac
‘Mensen die behoren tot de pro-
testgeneratie maar ook velen uit de
zogenaamde verloren generatie ma-
ken ‘sandwichsituaties’ mee: ze wor-
den geklemd tussen de zorg voor
zorgbehoevende (schoon)ouders
langs de ene kant en kinderen en
kleinkinderen langs de andere kant.
Bij sommigen mag je zelfs spreken
van een ‘driedubbele Big Mac’. Ze
dachten eindelijk te kunnen ‘leven’
na hun pensioen maar worden met
situaties geconfronteerd waarin ze
het gevoel hebben slechts te ‘over-
leven’ of ‘geleefd’ te worden. Toch
zorgen we massaal voor de jongere
en oudere generaties. We vinden
het vaak een evidentie, het hoort
zo en het is nog leuk ook. Maar een
aantal senioren gaat daarbij over de
grens van wat ze aankunnen of wil-
len. Ik wil ze niet te eten geven: al die
mensen waar de zorg meer dan bo-
ven hun hoofd is gegroeid, die spar-
telen om boven water te blijven. Ze
zouden zo graag eens ‘neen’ zeggen
maar hebben angst, schrik, twijfel.
Anderen hebben het gewoon nooit
geleerd. In de jaren ’80 van de vori-
ge eeuw organiseerden we nog as-
sertiviteitscursussen voor vrouwen
die vroeger ‘aan de haard’ zaten. De
VIM (vrouwen in de middenleeftijd)
en de VOL (vrouwen in de oudere
leeftijd) groepen kenden een groot
succes met hun assertiviteitscurs-
sussen en weerbaarheidstraining.
Heel wat professionelen meenden
dat dit soort cursussen niet meer
nodig waren. De protestgeneratie
werd immers gezien als een gene-
ratie die massaal mondig, kritisch
en geschoold is. Maar niets is wat
het lijkt. Tijd voor jezelf is echter
belangrijk om de kracht te hebben
er te zijn voor anderen. Een goed
evenwicht vinden is echt niet simpel
en de communicatie daaromtrent
evenmin.’
Single, ouder en vrouw?
Dubbele discriminatie
Er is niet zoveel aandacht voor het
intieme leven van single oudere
vrouwen. Jij doet daar al jarenlang
onderzoek naar.
‘In het gros van het wetenschappe-
lijk onderzoek wordt de norm nog
altijd gelegd op hetero’s, op blank
zijn en op man-vrouw koppels, ook
op rijpere leeftijd. Gelukkig komt
daar stilaan een kentering in. Er zijn
namelijk veel 50-plussers die tot de
zogenaamde LHBTI groep horen
(lesbisch, homo, biseksueel, trans-
gender, intersekse). Daarnaast zijn
er ook veel single oudere vrouwen.
Een pak onder hen wordt gecon-
fronteerd met een dubbele discrimi-
natie: agism (discriminatie omwille
van de leeftijd) en sexism (discrimi-
natie omwille van het vrouw zijn). Er
heersen ook nog grote taboes rond
seksualiteit en intimiteit op rijpere
leeftijd. Er is het taboe van de ‘asek-
suele senior’, eenmaal de menopau-
ze voorbij hebben rijpere vrouwen
geen seks meer. Maar intussen is
er ook een nieuw taboe, net het
tegenovergestelde, dat van de ‘sexy
senior’. Alsof alle 50-plussers, man-
nen en vrouwen, een spetterend
seksleven kunnen en moeten heb-
ben, al dan niet ondersteund door
viagra of hormonenpreparaten.’
Knuffels om
te overleven?
‘Naar het intiem of seksleven van sin-
gle oudere vrouwen gebeurt weinig
onderzoek. Toch is het een stijgende
groep. Tot de leeftijd van 64 jaar zijn
er in Vlaanderen meer single man-
nen dan vrouwen. Vanaf de leeftijd
van 65 jaar zijn er meer single vrou-
wen dan mannen. Vrouwen leven
Ik wil weten hoe gepensioneerden angsten omzetten in
moed, veerkracht en daadkracht
je pensioenleeftijd genieten
van Neos én van Els Messelis
