NEOS
Veerkracht
14
Veerkracht en palliatief pallet gaan
dus hand in hand?
Portzky:
‘Het is pas op momenten
dat het slecht gaat dat je ontdekt wat
veerkracht is, wat ‘coping’ betekent,
hoe je omgaat met tegenslagen of
stress, hoe je terug op je pootjes te-
recht komt. Er zijn heel wat mensen
die hoog scoren op de veerkracht-
schaal - denk maar aan dokters, man-
telzorgers, bedrijfsleiders, perfectio-
nisten of vrijwilligers - maar dat geeft
een vals gevoel van onfeilbaarheid.
Ze zitten zo dicht tegen hun grenzen
of gaan er zelfs over. Daarom is de
combinatie met dat palliatief pallet
zo belangrijk. Wat heb je nog aan
ontspannende activiteiten voor je-
zelf gedaan? Zit je aan de medicatie?
Hoe zit het met je alcoholgebruik? Je
veerkracht meten is één ding, weten
hoe je ze beschermt een ander. Een
hoge graad van betrokkenheid kan er
net toe leiden dat mensen snel opge-
brand raken.’
Kunnen we iets doen als we zien
dat mensen dreigen eronder door
te gaan?
Portzky:
‘Alle adviezen gaan in de-
zelfde richting: maak het bespreek-
baar. Anders bestaat letterlijk het
gevaar van iets doodzwijgen. Je
hoeft geen Messias-rol op te nemen,
een luisterend oor is de beste rol.
En als je voelt dat het echt niet ok
is, rapporteer dan bij de huisarts of
instanties die kunnen helpen. Over-
engagement of betutteling zijn ge-
doemd te mislukken. Gewoon be-
schikbaar zijn, is de beste houding.
Als je vermoedt dat iemand met
depressieve gedachten zit, dan mag
je het initiatief niet bij die persoon
laten. Dus zeg niet ‘Kom maar af’
maar ‘Ik zal je donderdag om twee
uur komen oppikken’. Achteraf
blijkt dan vaak dat het toch deugd
gedaan heeft hoewel dat misschien
niet wordt toegegeven en ze spon-
taan niet zouden gegaan zijn. Kie-
zen is in de moderne wereld één
van de moeilijkste dingen die er zijn.
De Franse psychoanalyticus Lacan
zei het al: ‘Depressie is kiezen om
niet meer te kiezen’. Elke keuze is
overrompelend, beangstigend. Men
blijft ter plaatse trappelen omdat
het zo moeilijk is om te kiezen en
achteraf voelt men zich nog slech-
ter omdat men weer niets gedaan
heeft en het moment gepasseerd is.
Opnieuw: seniorenorganisaties kun-
nen optreden als motivator en orga-
nisator. Dat kan een verschil maken.
De meesten willen niet in de situatie
zitten maar vinden de moed niet om
er zelf uit te geraken.’
Hoe merken we bij onszelf dat on-
ze veerkracht aangetast raakt?
Portzky:
‘Het is een combinatie van
factoren. Als je meer begint te pie-
keren en slechter te slapen omdat
je zoveel piekert, als je minder ple-
zier beleeft, je angsten toenemen
en die niet in verhouding staan tot
wat ze uitlokken, als je onbestemde
lichamelijke klachten of ontstekin-
gen krijgt en je lichaam dus al de
rekening aan het presenteren is, dan
mogen er wat alarmbelletjes afgaan.
Ook als je gewicht plots erg begint
te schommelen omdat je troost
zoekt in eten of net helemaal geen
zin hebt. Het is een cluster van za-
ken die veranderen. Ook angst kan
onze veerkracht aantasten. We le-
ven in een geglobaliseerde wereld.
Er zijn mensen die denken dat ze
meer kans maken om te overlijden
door een aanslag dan in het verkeer.
Angstgevoelens, ‘in wat voor een
wereld leven wij?’, tasten de veer-
kracht aan. Die angst, hoe onrealis-
tisch ook soms, leidt dan weer tot
vreemde keuzes. Mensen komen
niet meer buiten en gaan hun geld
oppotten. Kortom, het zijn terug de
oude overlevingsmechanismen die
de kop opsteken.’
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat
zelfzorg evident wordt?
Portzky:
‘Nogmaals: bespreekbaar
maken. Bij alle generaties en zeker
ook bij onze jeugd want wie er vroeg
mee begint, neemt het mee voor
het leven. We kunnen onze jeugd
geen mooier cadeau geven, dan
zorgen dat het taboe rond uiten van
je kwetsbaarheid doorbroken wordt
en dat we zo onze veerkracht kun-
nen versterken.’
Depressie is kiezen
om niet meer te kiezen
foto: Luk Collet
Fit in je hoofd.
Goed in je vel.
Op website
krijg je door de veerkracht-test
(ontwikkeld door Michael Portzky)
concreter inzicht in de vage term
‘veerkracht’. Je kan niet alleen
vaststellen hoe het met jouw
veerkracht gesteld is, er wordt
ook gepeild naar jouw individueel
palliatief pallet. Je ontdekt er ook
hoe je in 10 stappen je veer-
kracht kan versterken.
